<<Głosy męskie>>
Tenor to rodzaj głosu ludzkiego. Mianem tym określa się również osoby śpiewające tym głosem.
Tenor jest najwyższym głosem męskim osiągalnym rejestrem piersiowym (patrz: technika śpiewu). Zwykle obejmuje zakres od c do c2.
Nazwa głosu pochodzi od włoskiego słowa "tenere" (pol. podtrzymywać). Na początku rozwoju polifonii wokalnej, w muzyce średniowiecznej, tenor zawsze wykonywał partię cantus firmus, podtrzymując głos wysoki (nazywany "cantus", mniej więcej w skali sopranu), który wykonywał inną melodię. W dalszym rozwoju dodano trzeci głos, wyższy niż tenor, śpiewający melodię odnoszącą się do cantus firmus, niejako przeciw tenorowi (contratenor altus, czyli wysoki (=altus) głos śpiewający partię konkurującą z partią tenorową). Następnie dodano kolejny głos, niższy (contratenor bassus, czyli głos niski (=bassus) śpiewający partię również konkurującą z partią tenorową). W ten sposób stworzono podstawowy skład polifoniczny podobny do obecnie nam znanego: cantus, contratenor altus, tenor, contratenor bassus. Dla ułatwienia odrzucono potem słowa "contratenor", tworząc nazewnictwo "cantus - altus - tenor - bassus" upodobnione do stosowanego w naszych czasach, znane już w renesansie i używane częściowo również w baroku.
Historia
Przed drugą połową XVII wieku tenory obsadzane były w partiach kojarzonych obecnie z innymi głosami.
Ze względu na to, że jeszcze w XIX wieku kobietom nie wolno było śpiewać w kościele, dlatego w głosach wyższych (głównie w partii "cantus") obsadzani byli albo mężczyźni śpiewający falsetem (obecnie zwani kontratenorami), albo chłopcy przed mutacją. Wbrew obecnym skojarzeniom, w partii "altus" nie śpiewał zwykle głos kojarzony z obecnym żeńskim altem lub falsetowym kontratenorem, ale tenor śpiewający rejestrem piersiowym o wyjątkowo szerokiej skali. Obecnie niektórzy wykonawcy muzyki dawnej, zwykle śpiewający partie tenorowe, często wykonują partie "altus" właśnie w ten sposób (np. Charles Daniels, Stephan van Dyck, a w Polsce m.in. Maciej Gocman).
Skala tenorowa sytuuje się więc pomiędzy skalą barytonu a męskiego altu (śpiewanego falsetem).
Słynne tenory
Trzech tenorów - nieformalny zespół trzech słynnych tenorów.
- Plácido Domingo
- José Carrerasa
- Ś.P. Luciano Pavarottiego
W latach 90. występowali wspólnie na wielkich koncertach i wydawali cieszące się dużą popularnością płyty.
Jose Carreras, Ś.P. Luciano Pavarotti, Plácido DomingoBas - najniższy solowy i chóralny głos męski sięgający od E wielkiego do f razkreślnego (różne źródła podają różne skale).
Rodzaje basów
- Basso cantante (bas śpiewny) to rodzaj basu o przepięknej, szlachetnej barwie dźwięku i szerokiej skali. Basy cantante nierzadko wykonują też partie przeznaczone dla bas-barytonów czy nawet barytonów. Partie operowe dla basso cantante to m.in. Filip II w Don Carlosie G. Verdiego i Mefisto w Fauście Ch. Gounoda.
- Basso buffo (bas komiczny) to rodzaj basu o mniej szlachetnej barwie dźwięku, ale o dużej ruchliwości i umięjętnośći różnego zabarwiania głosu. Istnieją dwa rodzaje basso buffo: lżejszy i cięższy. Oba rodzaje charakteryzuje ruchliwość i elastyczność, jednakże basso buffo cięższy dysponuje większą skalą w dół i ma ciemniejsze zabarwienie, a basso buffo lżejszy jest barwowo zbliżony do barytonu, jednakże głos jest bardziej okrągły i nie posiada takiego blasku w górze jak barytony. Typowe partie dla basów buffo to Dr.Bartolo w Cyruliku sewilskim G. Rossiniego czy Taddeo we Włoszcze w Algierze tego samego autora (te partie spiewają też czasem barytony). Partie dla basso buffo cięższych to m.in. Osmin w Uprowadzeniu z Seraju W. A. Mozarta i Don Basilio w Cyruliku Sewilskim G. Rossiniego. Istnieją też partie buffo których nie da się jednoznacznie skalsyfikować, np. Leporello w Don Giovanni W.A. Mozarta, czy Don Pasquale w Don Pasquale G. Donizetti.
- Innym typem basu jest basso serioso (bas poważny), który ma ciemną barwę, niską skalę i niewielką ruchliwość. Typowymi partiami dla tego głosu są Sarastro w Czarodziejskim Flecie W.A. Mozarta i Sparafucille w Rigoletto G. Verdiego.
- Najniższym rodzajem basu jest basso profondo (bas głęboki), który jest właściwie odmianą basso serioso, jednakże o skali sięgającej poniżej C wielkiego. W operach nie wyróżnia się basów profondo, ale śpiewacy dysponujacy takim głosem zwykle spiewaja partie przeznaczone dla basów serioso.
Najsłynniejszymi śpiewakami w XX wieku dysponującymi głosami basowymi byli:
- Fiodor Szalapin
- Ezio Pinza
- Boris Christoff
- Cesare Siepi
- Nikołaj Giaurow
- Ruggero Raimond
- Samuel Ramey
- Paata Burchuladze
- Adam Didur
- Bernard Ładysz
|
